قاسم بن عبیدالله حارثی

---

قاسم بن عبیدالله حارثی، مردی سنگدل و خشن و وزیری از دبیران و شاعران خلفای عباسی در قرن سوم قمری بود.

۱ - معرفی اجمالی

---

قاسم بن عبیدالله بن سلیمان بن وهب، وزیری از دبیران و شاعران بود و تغزلی لطیف و زیبا داشت. معتضد عباسی او را پس از مرگ پدرش عبیدالله در سال ۲۸۸ق وزیر خود کرد. هنگامی که معتضد در سال ۲۸۹ق درگذشت، قاسم خواست خلافت به فرزندان معتضد نرسد؛ این راز را با بدر معتضدی، سردار خلیفه در میان گذاشت، اما او موافقت نکرد و قاسم ناچار شد با علی فرزند معتضد (که ولی‌عهد پدرش و از سوی او لقب المکتفی بالله گرفته بود) بیعت کند.
قاسم از آن بیمناک بود که مبادا بدر رازش را آشکار سازد و مکتفی را از نظر قبلی او آگاه کند، در غیاب بدر (که در ری به امور جنگی اشتغال داشت) از او بدگویی کرد و خلیفه را به او به‌شدت بدبین کرد، تا آن‌که خلیفه، بدر را فراخواند و فرمان قتلش را صادر کرد. قاسم نیز او را کشت.
قاسم مردی سنگدل و خشن بود و ابن تغری بردی سخن ذهبی را درباره قاسم چنین نقل می‌کند: «او جوانی مغرور، ناآگاه از امور و کم اطلاع و پرده در و بی‌اعتنا به محرمات و هتاک بود و مکتفی تنها به این دلیل که قاسم برایش بیعت گرفته و اموالش را حفظ کرده بود، او را به وزارت گماشت.»
قاسم به زمینه‌چینی قتل بدر معتضدی اکتفا نکرد و ابن رومی را به‌سبب اشعاری که در هجوش سروده بود نیز کُشت. همچنین گفته می‌شود: او عبدالواحد بن الموفق، عموی مکتفی عباسی را نیز کشت تا او را از طلب خلافت باز دارد.
قاسم در سی و چند سالگی درگذشت.

۲ - پانویس

---